Dom pasywny a energooszczędny – różnice i podobieństwa

Ekologia i nowoczesność idą dziś ze sobą w parze. Coraz nowsze rozwiązania pozwalają nie tylko poprawić komfort życia człowieka, lecz także pozytywnie wpływają na środowisko naturalne. Nie inaczej dzieje się na rynku budowlanym. Nowe budynki wykazują cechy domów energooszczędnych, a na tapet również brany jest temat tzw. domów pasywnych. Oba rozwiązania są ekologiczne i pozwalają na zmniejszenie kosztów ich utrzymania, jednak warto zauważyć istniejące między nimi różnice.

Fundamentalna różnica w założeniach budowlanych

Na początku należy zauważyć, że do domów energooszczędnych można zakwalifikować wiele budynków o całkiem odmiennej architekturze, jednakże spełniających podstawowe założenia budowlane czy instalacyjne. Domy pasywne zaliczają się zaś do grupy budynków energooszczędnych, jednak podlegają bardziej rygorystycznym normom, dlatego są niejako bardziej zaawansowaną formą domów energooszczędnych. Warto przeanalizować podstawowe cechy obu rodzajów budynków i zastanowić się, jakie są korzystniejsze dla nas oraz dla środowiska, lecz także przemyśleć, które będą łatwiejsze i tańsze w realizacji.

Podstawowe cechy domów energooszczędnych

Każdy dom energooszczędny powinien być jak najbardziej zwartą bryłą, np. na planie kwadratu bądź prostokąta. W ten sposób unika się strat energii termicznej – minimalna liczba narożników ścian znacząco może zmniejszyć ucieczkę ciepła z budynku. To samo tyczy się dachu, ponieważ powinien mieć on jak najmniej załamań. Preferuje się dwu- lub jednospadowe, niezbyt wysokie konstrukcje. Aby obiekt można było zaliczyć do energooszczędnych, jego izolacyjność termiczna powinna być niższa niż 0,2 W/mkw. Istotny jest również dobór ram i szyb itd., gdyż powinny wykazywać się one jak najniższym współczynnikiem przenikania ciepła. Co więcej, największe okna i przeszklenia w postaci drzwi tarasowych należy umieszczać po stronie południowej, czyli tej z największym poziomem nasłonecznienia w ciągu dnia. Dzięki temu uzyska się maksymalną ilość dodatkowego ciepła.

Kolejną cechą dobrze zaprojektowanych domów energooszczędnych jest zastosowanie źródeł energii, takich jak panele fotowoltaiczne produkujące prąd czy pompy ciepła. Im mniej dom opiera się na surowcach konwencjonalnych, tym jego stopień energooszczędności jest wyższy. Można jednak zaprojektować dom energooszczędny, np. z ekologicznym kotłem na paliwo stałe (kotły pelletowe) bądź gazowe. Wiąże się to zazwyczaj z mniejszymi wydatkami na budowę, jednakże późniejsze koszta utrzymania budynku będą o wiele wyższe. Dlatego lepiej czasem zainwestować na początku więcej, aby potem móc zaoszczędzić.

Dodatkowymi atrybutami domów energooszczędnych są takie rozwiązania jak instalacje ze zbiornikami na deszczówkę, dzięki którym można zmniejszyć zużycie cennej wody pitnej. To także przydomowe oczyszczalnie ścieków pozwalające na odzysk wody i odprowadzanie jej do gruntu oraz rzadsze korzystanie z usług firm wywożących nieczystości.

deszczówka

Charakterystyka domów pasywnych

Co ciekawe, niektórzy mylą pojęcia domu energooszczędnego z pasywnym, jednak – pomimo wielu podobieństw – nie są to jednak synonimy. Tak samo jak u poprzednika niezwykle istotnym aspektem domów pasywnych jest jak najskuteczniejsza izolacja. Według wytycznych ściany domów pasywnych muszą wykazywać się współczynnikiem przenikania ciepła na poziomie 0,12 W/mkw, czyli znacznie niższym niż wymogi dla domów energooszczędnych.

Dom pasywny musi posiadać kształt prostokątny i równocześnie wszystkie jego przeszklenia powinny znajdować się na stronie południowej. Bierze się to stąd, iż z założenia nie powinien on posiadać żadnych aktywnych źródeł ciepła, natomiast całą energię termiczną odbierać ze słońca, bądź ewentualnie z dodatkowych pasywnych źródeł, takich jak różnego rodzaju pompy ciepła. Dzięki przeszkleniom wyłącznie od strony południowej taki dom jest w stanie wystarczająco się ogrzać. Oczywiście, aby osiągnąć taki stan, dom pasywny musi być tak skonstruowany, by na cele grzewcze potrzebował mniej niż 15 kWh/m² na rok, co jest odpowiednikiem energii dostarczonej przez jedynie 1,5 litra oleju opałowego.

Teoria a praktyka

W polskich warunkach klimatycznych domy pasywne muszą być bardziej wspierane przez technologie, które produkują ekologiczną energię cieplną bądź elektryczną, ponieważ trudno opierać się wyłącznie na wysokiej izolacji i architekturze np. zimą i osiągnąć wymaganą wydajność cieplną. Dlatego należy przewidywać dodatkowe koszty związane z założeniem paneli fotowoltaicznych produkujących darmowy prąd, a także pomp ciepła w celu wspomagania naturalnego ogrzewania słońcem. Z tego powodu niektórzy nadal stawiają na klasyczne domy energooszczędne, choćby ze względu na łatwiejszy do osiągnięcia efekt oraz niższe koszty budowy. Można tutaj się również upatrywać powodu, z którego wiele osób myli pojęcia rozwiązań pasywnych i energooszczędnych, ponieważ w Polsce te technologie się dość uzupełniają.

Planując budowę swojego przyszłego domu, warto postawić na jak najwięcej rozwiązań ekologicznych oraz oszczędzających energię. Zarówno budynki energooszczędne, jak i pasywne wpisują się w założenia ekologicznych domów, a jedyne różnice wynikają ze stopnia izolacji czy uniezależnienia się od konwencjonalnych źródeł energii. To, na jakie rozwiązanie się postawi, zależy przede wszystkim od możliwości finansowych, a dokładniej od tego, ile jesteśmy w stanie zainwestować na początku. Później natomiast można zaobserwować spore oszczędności i cieszyć się z komfortowego, nowoczesnego lokum.