Najważniejsze zagadnienia związane z pomieszczeniami typu „Cle­an ro­om”

Wysoka jakość powietrza we wnętrzach pomieszczeń ma ogromne znaczenie, niezależnie od ich przeznaczenia. Wszakże im czyściej, tym lepiej i dotyczy to również tego, co wdychamy. Jednak istnieją przestrzenie, gdzie jest to szczególnie istotne. W dzisiejszym wpisie zajmiemy się tematyką tzw. clean roomów. Są to pomieszczenia, które charakteryzują się wyjątkowo wysokim poziomem czystości powietrza. Przedstawimy w artykule najważniejsze zagadnienia związane ze stosowaną w nich wentylacją oraz wyjaśnimy, dlaczego pewne elementy odgrywają szczególną rolę w zachowaniu wysokiej jakości powietrza w ich wnętrzu.

rekuperator

Czystość to podstawa!

Aby zapewnić bezpieczeństwo podczas pracy oraz zmniejszyć ryzyko pojawienia się niepożądanych zanieczyszczeń, należy korzystać ze specjalnej przestrzeni, gwarantującej należyte warunki. Pomieszczenia typu „Cle­an ro­om” je zapewniają, a są one niezbędne podczas wykonywania wielu czynności z zakresu m.in.:

  • medycyny,
  • elektrotechniki,
  • chemii i biochemii,
  • wytwarzania żywności oraz leków.

Aby jednak w ogóle możliwe było utrzymywanie powietrza o wysokim stopniu czystości w takich pomieszczeniach, kluczowa jest wentylacja, a raczej jej konkretny rodzaj. Istnieje bowiem naturalny system wymiany powietrza, zwany inaczej grawitacyjnym. Jak sama nazwa wskazuje, bazuje on na naturalnym przepływie, działającym m.in. na zasadzie konwekcji cieplnej. Ma on jednak zastosowanie w domach mieszkalnych, a nie w izolowanych pomieszczeniach o wysokiej szczelności.

Wentylacja mechaniczna, czyli fundament każdego clean roomu

To właśnie ten system wymiany powietrza wykorzystuje się w omawianych pomieszczeniach. Bazuje się w nim na wymuszonym obiegu, dzięki czemu w pełni można kontrolować jego cyrkulację. Kluczowymi elementami takiego układu są kanały doprowadzające oraz odprowadzające, a także wirniki, dzięki którym powietrze porusza się w pożądanym kierunku. Co prawda wentylacja mechaniczna stosowana jest także w domach czy innych budynkach niewymagających aż tak wysokiej jakości powietrza, jednakże nie są to bardzo skomplikowane układy. To właśnie elementy takie jak specjalistyczne, wysokoskuteczne filtry, dodatkowe systemy nawiewów czy sterowania i monitorowania przepływów stanowią kluczową różnicę w porównaniu ze standardowymi układami wymiany powietrza.

rekuperacja

Filtracja – dlaczego jest tak ważna?

Aby powietrze odznaczało się należytym stopniem czystości, należy wykorzystywać nowoczesne rozwiązania techniczne. Stąd też wentylacja mechaniczna w takiej sytuacji musi być wyposażona w tzw. filtry HEPA, które dzieli się na 3 klasy:

  • EPA – to w większości elementy o niższej skuteczności filtracji (od 85% do 99,5%), często stosowane w standardowych układach klimatyzacji czy wentylacji domowej itp.,
  • HEPA – stosowane zazwyczaj w różnego typu jednostkach medycznych czy przemyśle farmaceutycznym,
  • ULPA – wykorzystywane w miejscach o restrykcyjnych wymogach czystości powietrza (przemysł nuklearny, pirotechniczny, energetyczny czy spożywczy).

Warto w tym momencie zastanowić się, jak skuteczność filtracyjna tych elementów wpływa na konieczność dopasowania pod nią układu wentylacji. Należy zauważyć, że im dokładniej dany filtr wyłapuje zanieczyszczenia, tym wytwarza większy opór dla powietrza. Z tego względu moc jego przepływu musi być odpowiednio dobrana do zastosowanych elementów o wskazanej przez producenta skuteczności. Łatwo więc zauważyć, że utrzymanie clean roomu może być dość kosztowne, zwracając również uwagę na fakt, że zazwyczaj wentylacja musi pracować non stop. Jednakże to jedyny sposób, żeby zapewnić bezpieczne warunki.

Aby doprowadzić powietrze do najwyższego stopnia czystości, filtrowanie go jest koniecznością. Ma ono na celu usunięcie wszelkiego rodzaju drobin, kurzu, pyłków czy sierści. Co istotne, stosowane w clean roomach filtry charakteryzują się wysoką zdolnością do zatrzymywania nie tylko wymienionych powyżej cząstek, lecz także wyłapywania wielu patogenów (bakterii, a nawet wirusów).

Różnica ciśnień a wpływ na zachowanie czystości powietrza

Tworząc osobne pomieszczenie posiadające określone warunki, ważne jest również odpowiednie odseparowanie go od reszty przestrzeni w budynku. Z tego powodu korzysta się z tzw. kaskady ciśnień. W clean roomie przygotowuje się strefę wyższego ciśnienia, aby czyste powietrze nie mieszało się z tym niefiltrowanym. Wtedy jego część spływa do tzw. śluzy, podczas każdego wejścia do pomieszczenia. Stąd też konstrukcja takiego pokoju musi być niezwykle szczelna, aby utrzymanie należytej wartości ciśnienia było w ogóle możliwe.

Zapewnienie odpowiedniej wentylacji w clean roomie jest skomplikowanym zadaniem. Stąd też za przygotowanie tego typu przestrzeni odpowiadają zawsze doświadczeni specjaliści zajmujący się nie tylko budową, lecz także projektowaniem oraz serwisem systemów wymiany powietrza. Prawidłowe działanie wszystkich układów w takim miejscu to konieczność dla zapewnienia maksimum bezpieczeństwa, wymaganego podczas różnych procesów – badawczych, produkcyjnych itd. Nic dziwnego więc, że procedura przygotowania clean roomu to złożona oraz żmudna praca, lecz jakże potrzebna dla rozwoju przemysłu, medycyny i wielu innych sektorów.